فوبیا phobia به نوعی اختلال اضطرابی اطلاق می‌شود که در پی آن شخص زمانی که در موقعیت‌های خاص، برخورد با حیوانات و یا اشیا قرار می‌گیرد به راحتی وحشت‌زده می‌شود و ترس شدیدی را تجربه می‌کند. هنگامی که فردی فوبیا داشته باشد به گونه‌ای زندگی می‌کند که تا جای ممکن از عاملی که باعث ترس و وحشت او می‌شود دور بماند. این بیماری انواع مختلفی دارد که یکی از انواع آن فوبوفوبیا Phobophobia به معنای ترس از فوبیا داشتن است.
به طور کلی فوبیا نوعی اختلال روانی قابل تشخیص است، چرا که شخص در هنگام مقابله با عوامل خطرناک به شدت احساس خطر می‌کند و این احساس به حدی شدید است که ممکن است باعث ایجاد حملات عصبی و اضطراب شدید در فرد شود. در برخی موارد این مشکل باعث می‌شود تا افرادی که به این بیماری دچار هستند از زندگی عادی و طبیعی خود دور شوند و مدام درگیر اضطراب و فوبیا خود باشند. در این مقاله با ما همراه باشید تا به بررسی ترس از فوبیا و علائم آن بپردازیم.
فوبیا چیست؟
در ابتدا بهتر است با مفهوم کلی فوبیا آشنا شوید. فوبیا معمولاً با طیف گسترده‌ای از انواع و اشکال همراه است. اگر عنصری یاد چیزی از واقعیت و پدیده‌ای وجود داشته باشد که انسان بتواند آن را تصور کند در برخی موارد افراد دچار ترس از آن می‌شوند. این ترس کاملاً واقعی است و می‌تواند بر تصمیم‌گیری روزمره افراد تأثیر بگذارد.
فوبیا چیست؟
به عنوان مثال برخی از افراد ترس از موجوداتی مانند گربه، مار و عنکبوت وجود دارند و این افراد با قرار گرفتن در مقابل این موجودات ترس و وحشت شدیدی را تجربه می‌کنند. فوبیا اشکال مختلف ترس است که اغلب موارد این ترس‌ها غیرمنطقی هستند اما معنای خاصی دارند.
با این وجود فراتر از همه این اشکالی که از فوبیا گفته شد، نوعی از آن وجود دارد که خالص‌ترین و ابتدایی‌ترین فوبیا است و آن نیز ترس از هراس یا ترس از فوبیا است که با نام فوبوفوبیا شناخته می‌شود. در این مطلب خواهیم دید که علت به وجود آمدن این اختلال روانی چیست و چگونه با کمک روان‌درمانی می‌توان آن را درمان کرد.
فوبوفوبیا یا اختلال هراس از ترس چیست؟
فوبوفوبیا به طور کلی به وضعیتی گفته می‌شود که فرد احساس می‌کند که از چندین عامل ترس شدید یا همان فوبیا وحشت دارد و این مسئله باعث به وجود آمدن ترس و اضطراب در او می‌شود. به عبارت دیگر فرد مبتلا به اختلال هراس از فوبیا از اینکه عاملی باعث ترسش بشود به شدت وحشت می‌کند. به همین دلیل اغلب افرادی که به آن مبتلا هستند فوبیاهای دیگری را تجربه کرده‌اند. اما این امکان نیز وجود دارد که فردی که هرگز فوبیا را تجربه نکرده است نیز به اختلال هراس از ترس مبتلا شود.
برای مثال برخی از افراد مدام نگران این هستند که برای چیزهایی که دوستشان دارند اتفاق ناگواری رخ دهد و مدام از این فکر احساس ترس و نگرانی می‌کنند. معمولاً این مسئله زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد و باعث به وجود آمدن مشکلات جدی می‌شود.
این نوع از فوبیا نسبت به سایر هراس‌ها ساده‌تر است چرا که در واقع افراد مبتلا به آن از ترس خود می‌ترسند. این یک اختلال سطح اضافی از ترس و وحشت را به هر چیزی که از زمان‌های قبل به طور عادی از آن می‌ترسید اضافه می‌کند. این ترس ممکن است بسیار شدید باشد، به نوعی که حتی از تصور آن نیز وحشت تمام بدنشان را فرا می‌گیرد.
انواع فوبوفوبیا
همان‌طور که گفته شد فوبوفوبیا ممکن است افرادی که دارای فوبیا هستند را درگیر کند. اما برخی از افراد که درگیر این اختلال روانی می‌شوند هرگز فوبیا دیگری نداشته‌اند.
اگر فردی دچار اختلال فوبیا باشد ممکن است این قضیه خطر ابتلا به افسردگی را در فرد افزایش دهد. به همین دلیل این افراد معمولاً از قبل زندگی خود را به گونه‌ای برنامه‌ریزی می‌کنند که با عواملی که حس ترس و اضطراب در آن‌ها ایجاد می‌کنند مواجه نشوند. همین موضوع باعث افزایش ترس و استرس روزانه در این افراد می‌گردد و در پی آن خطر ابتلا به افسردگی نیز افزایش می‌یابد.
انواع فوبوفوبیا
اما نوعی از فوبوفوبیا وجود دارد که فرد بدون هیچ‌گونه تجربه قبلی از فوبیا و احساس ترس شدید به آن دچار می‌شود. به بیان دقیق‌تر برخی از افرادی که به Phobophobia مبتلا هستند قبل از آن هیچ نوع دیگری از فوبیا را تجربه نکرده‌اند. غالباً این افراد در طول روز نگران اتفاقات بد و ترسناک هستند و از فکر اینکه اتفاق ترسناکی برایشان پیش نیاید دچار ترس و وحشت می‌شوند. این ترس‌ها باعث محدود شدن زندگی فرد می‌شود و باید در اسرع وقت برای درمان آن اقدام کرد.
علت به وجود آمدن فوبوفوبیا چیست؟
علت‌های پدید آمدن این نوع از فوبیا قابل تشخیص نیست و معمولاً نمی‌توان علت دقیق آن را تشخیص داد. دلایلی نیز وجود دارد که نمی‌توان به عنوان اصلی‌ترین دلایل به آن اشاره کرد. اما می‌توان فرض را بر این گذاشت که عوامل ژنتیکی در به وجود آمدن این فوبیا نقش زیادی دارد. معمولاً از دوران کودکی فوبیاها شکل می‌گیرند و با بزرگ شدن فرد فوبیا یا فوبیاهای فرد نیز بزرگ و بزرگ‌تر می‌شوند. این مسئله سبب می‌شود تا فرد به طور مداوم نگران این موضوع باشد که دچار فوبیا و ترس شدید نشود و این نگرانی‌ها تبدیل به یک فوبیا پیچیده و عجیب می‌شود که به آن ترس از فوبیا می‌گویند.
علت آن می‌تواند محیطی باشد، برای مثال ممکن است فردی در خانه‌ای بزرگ شده باشد که اعضای آن ترس شدیدی را تجربه کرده باشد و این موضوع بر فرد تأثیر بگذارد و باعث شود تا با تصور تجربه آن ترس شدید برای خود وحشت کند. همچنین ممکن است فرد ترس را از پدر و مادر خود به ارث برده باشد. تحقیقاتی وجود دارند که نشان می‌دهند برخی از فوبیاهای خاص دارای یک ویژگی ژنتیکی هستند و می‌توانند از طریق پدر و مادر به فرزندان منتقل شوند.
علائم اختلال روانی فوبوفوبیا چیست؟
شاید بخواهید بدانید علائم فوبیا هراسی چیست؟ در پاسخ به این سؤال می‌توان گفت افرادی که دچار این اختلال هستند بارزترین علائمشان این است که از ترسیدن وحشت دارند و در مقابله با خطر اگر آن خطر شدید هم نباشد به شدت وحشت می‌کنند. علائم فوبوفوبیا نیز همانند سایر فوبیاها است.
از جمله علائم شاخص فوبوفوبیا می‌توان به سرگیجه، حالت تهوع، لرزش دست یا کل بدن، درد قفسه سینه، تند شدن نفس، تعریق سرد، افزایش میزان ضربان قلب، هجوم افکار منفی و وحشت‌آور و نداشتن کنترل در آن اشاره کرد. معمولاً افراد در مواجه شدن با عواملی که باعث می‌شود این علائم در آن‌ها شکل بگیرد به سرعت از آن موقعیت قرار می‌کنند و پنهان می‌شوند. به طور کلی علائم این اختلال روانی متفاوت است. فرد ممکن است آگاهانه بداند که احساس ترس شدید از ترسی که دارد منطقی نیست اما نمی‌تواند جلوی این حس را بگیرد.
علائم اختلال روانی فوبوفوبیا چیست؟
آیا فوبوفوبیا با روان درمانی برطرف می‌شود؟
به طور کلی تحقیقات و پژوهش‌ها نشان‌دهنده آن است که روش‌هایی مختلف روان درمانی که در سایر فوبیاها تأثیرگذار است بر روی کنترل و رفع فوبوفوبیا نیز مؤثر هستند. در واقع روان درمان‌ها با پیدا کردن عوامل موثر ذهنی در ایجاد این نوع فوبیا و همچنین موقعیت‌هایی که در آن بیمار دچار چنین ترسی می‌شود کمک می‌کند تا آن بخش از حافظه و ذهن ضعیف شده و دیگر باعث ایجاد تنش و وحشت در فرد نشود. ممکن است این روان درمانی باعث پیدا شدن علت اصلی ترس‌های فرد شود. به عبارت دیگر عواملی که باعث شده‌اند تا در دوران کودکی فرد دچار ترس و وحشت شود توسط روان درمان شناسایی و کنترل می‌شود. به این ترتیب، قسمت ناخودآگاه ذهن بیماران مبتلا به این اختلال روانی توانایی کنترل کردن ترس و وحشت را پیدا می‌کند.
√ شاید این مقاله هم برای شما مفید باشد: ذهن آگاهی (mindfulness) چیست؟
تشخیص اختلال فوبوفوبیا چگونه است؟
تا زمانی که علائم اختلال هراس از ترس به حدی شدید نباشد که بر زندگی روزمره فرد تأثیر بگذارد آن فرد می‌تواند بدون هیچ تشخیص رسمی با این اختلال زندگی کند.
اما اگر علاقه‌مند به درمان آن بود می‌تواند با مراجعه به یک مرکز روان درمانی علائم این اختلال را در خود کاهش دهد و حتی به طور کامل آن را رفع کند. اگر فرد به یک مرکز روان درمانی مراجعه کند سؤالات زیر را باید پاسخ بدهد:
چه مدت علائم این اختلال را تجربه کرده است؟
سابقه خانوادگی او با اضطراب و ترس چگونه است؟
و همچنین بسیاری از سؤالات دیگر در مورد سلامت روان فرد را می‌پرسند. پاسخ به این سؤالات اساس تشخیص این مشکل را تشکیل می‌دهد و به این ترتیب درمان‌های پایه برای رفع این اختلال آغاز می‌شود.
جمع‌بندی
فوبیا یا اختلال ترس دارای انواع مختلفی است که یکی از آن‌ها فوبوفوبیا یا اختلال ترس از هراس نام دارد. برخی از افراد از تصور اینکه اتفاقی باعث به وجود آمدن احساس ترس در آن‌ها شود به شدت وحشت‌زده می‌شوند و این موضوع نشان‌دهنده اختلال هراس از ترس است. این بیماری ممکن است شدید باشد که در پی آن زندگی روزمره فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. همچنین شدید بودن این اختلال خطر ابتلا به بیماری‌های دیگر نظیر افسردگی را افزایش می‌دهد و سلامت روانی فرد را به خطر می‌اندازد. اما نکته قابل توجه این است که می‌توان با روش‌هایی روان درمانی و روان شناختی این مشکل را تا حد زیادی کنترل و برطرف کرد.
منابع:
بدون دیدگاه